İFRAD, KIR’AN VE TEMETTU HACC’LARI:
HACC-I İFRAD: Umre'siz Hac, demektir. Bu tür hac edene de Müfrid denilir.
Hacc-ı ifrad şöyle eda edilir: Hacı adayı mikat, yani ihrama girme
yerine vardığı zaman şöyle niyet eder. Allahım! Hac etmeye niyetlendim. Bunu
bana kolaylaştır ve benden kabul eyle, diyerek Lebbeyk duasını okur. Böylece
hac ibadetine başlamış olur. Mekke'ye vardığı zaman Kudüm tavafı eder. İki
rekat tavaf namazı kılar. Sonra dilerse Safa ile Merve arasında sa'y eder.
Zilhicce ayının sekizinci günü mümkünse Mina'ya gider ve bir gün sonra, yani
Arefe günü oradan Arafat'a çıkar. Zi'l-Hicce ayının sekizinci günü Mina'ya
gidemezse aynı gün veya Arefe günü doğruca Arafat'a gider. Arefe günü akşamı
oradan Müzdelife'ye döner. Sabah namazına kadar burada durur. Şafii mezhebine
göre ise gece yarısından sonra buradan hareket edebilir. Sabahleyin Mina'ya
varır. Akabe cemresine taş atar. Kurban kesmesi sünnettir. Kurban kesmek isterse
bunu da ifa eder. Sonra saç traşı olur. Mümkünse aynı gün oradan Mekke'ye gelip
rükün olan tavafı ifa eder. Bu tavafa Ziyaret tavafı ve İfada tavafı da
denilir. Kudüm taVafından sonra Safa ile Merve arasında sa'y etmemiş ise
sa'yını da yapar. İhram denilen elbiseden çıkar ve normal elbisesini giyer.
Tekrar Mina'ya gider. Bayramın ikinci ve Üçüncü günleri üç cemreye taş atar ve
üçüncü günü öğleden sonra taşları attıktan sonra oradan Mekke'ye döner. Böylece
hac menasikini ifa etmiş olur. Böylece haccını tamamladıktan sonra bayramın 5.
günü veya daha sonraki günlerde umre yapar. Umre için Mekke'nin dışına, yani
Harem mıntıkasının dışına çıkıp orada ihrama girmesi gerekir. Bu gün hacıların
çoğu Ten'im denilen yere gidip orada umre ihramına girerler. Sonra Mekke'ye
dönüp umre tavafı eder. Tavaf namazını eda eder. Sonra Safa ile Merve arasında
sa'y eder ve bundan sonra saç traşı olur. Böylece umre menasiki tamamladıktan
sonra ihram edilen elbisesi soyar ve normal elbiseyi giyer.
HACC-I KIR’AN: Hac ile umre'yi birlikte ifa etmektir. Böyle yapmak isteyen kimse
mikat'ta ihrama girdiği zaman şöyle niyet eder: Allahım! Ben hac ve umre'ye
niyetlendim. Bunları bana kolaylaştır ve benden kabul eyle, diyerek Lebbeyk
duasını okur. Böylece hac ve umre ibadetine başlamış olur. Tabii gerek bunda ve
gerekse diğer çeşitlerde niyet etmeden önce mümkünse boy abdesti, bu mümkün
olmazsa abdest alınır ve ihram namazı kılınır. Sonra niyet edilir. Böylece
ihrama giren kişi Mekke'ye vardıktan sonra Hanefi mezhebine göre umre tavafı
eda eder, tavaf namazı kılar ve umre için Safa ile Merve arasında sa'y eder.
Fakat Hacc-ı İfrad'a niyet eden gibi ihramdan çıkamaz. Arafat, Müzdelife,
Mina'ya gider. Bu yerlerde yapılması gerekli menasiki ifa eder. Ziyaret tavafı
ve Safa ile Merve arasındaki. sa'y işini ve diğer menasiki ikmal eder. Böylece
hac ve umre ibadetini birlikte eda etmiş olur. Böyle yapanlara kurban kesrnek
vacibtir.
HACC-I TEMETTU (MUT’A HACCI): Mikatta yalnız umre için ihrama girmek ve umre
menasiki bittikten sonra hac niyetiyle ihrama girmektir. Böyle yapmak isteyen
kimse mikatta şöyle niyet eder: Allahım! Ben umre'ye niyetlendim. Bunu bana
kolaylaştır ve benden kabul eyle, demek suretiyle umre'ye başlamış olur. Tabii
bu arada Lebbeyk duasını da okur. Mekke'ye vardığı zaman umre tavafmı tavaf
namazını Safa ile Merve arasmdaki sa'y işini bitirdikten sonra saç traşı olup
ihramdan çıkar. Böylece umre ibadetini tamamlamış olur. Kurban bayramına iki
gün kala Mekke'de hac niyetiyle ihrama girer ve hac menasikini ikmal etmek
suretiyle haccını bitirmiş olur. Böyle yapana da kurban kesrnek vacibtir.
YUKARıDA ANLATILAN ÇEŞiTLERDEN HANGİSİ EFDALDİR?
Bu hususta ihtiIaf vardır. Şöyle ki efdaliyet hususunda dört
mezheb aIimleri değişik görüşler beyan etmişlerdir. Efdaliyet sırası mezheblere
göre şöyledir:
1. Hanefi mezhebine
göre Hacc-ı Kıran, sonra Hacc-ı Temettü, sonra Hacc-ı ifrad.
2. Şafii mezhebine
göre Hacc-ı İfrad, sonra Hacc-ı Temettü, sonra Hacc-ı Kıran.
3. Maliki. mezhebine
göre Hacc-ı ifrad. sonra Hacc-ı Kıran, sonra Hacc-ı Temettü.
4. Hanbeli mezhebine
göre Hacc-ı Temettü, sonra Hacc-ı ifrad. sonra Hacc-ı Kıran.
Hacc-ı ifrad edenlerin kurban kesmeleri sünnettir. Diğer iki
çeşitte ise kurban kesrnek vacibtir.